ستاره‌شناسان سیگنال‌های رادیویی غیرعادی کشف کرده‌اند که ظاهرا از سمت مرکز کهکشان راه شیری به سوی زمین می‌آیند. این امواج رادیویی با الگوهای موجود برای منابع رادیویی متغیر، قابل درک نیستند و شاید باعث شکل‌گیری طبقه‌بندی جدیدی از اجرام ستاره‌ای شوند.
«زیتنگ وانگ» (Ziteng Wang) نویسنده‌ی پژوهش تازه از دانشگاه سیدنی گفت: «عجیب‌ترین ویژگی این سیگنال جدید این است که قطبش (پُلاریزاسیون) بسیار بالایی دارد. این یعنی با وجود آنکه امواج آن فقط در یک جهت نوسان می‌کند اما این جهت با زمان دچار چرخش می‌شود. روشنایی جرم هم به‌طرزی چشمگیر و با ضریب ۱۰۰ تغییر می‌کند و به‌نظر می‌رسد که به‌طور تصادفی روشن و خاموش می‌شود. رفتاری که هرگز مشابه آن را ندیده بودیم.»
بسیاری از انواع ستاره‌ها در سراسر طیف الکترومغناطیسی نور متغیر ساطع می‌کنند و با پیشرفت‌های فراوان در نجوم رادیویی، مطالعه‌ی این اجرام متغیر یا گذرا، زمینه‌ی پژوهشی گسترده‌ای است که به بشر در کاوش رازهای کیهان کمک می‌کند. تپ‌اخترها، ابرنواخترها، ستاره‌های درخشان و «انفجارهای سریع رادیویی» (FRB) همه انواع اجرام آسمانی هستند که میزان روشنایی آن‌ها متغیر است.
وانگ گفت: «در ابتدا فکر می‌کردیم که این سیگنال مرموز می‌تواند یک تپ‌اختر (نوعی بسیار چگال از ستاره‌های مرده و به‌شدت در حال چرخش) باشد یا حتی در غیر این صورت نوعی ستاره است که شراره‌های عظیم منتشر می‌سازد. اما سیگنال‌های این منبع جدید با آنچه از این انواع اجرام آسمانی انتظار داریم مطابقت ندارد.»
این کشف که ۱۲ اکتبر (۲۰ مهر) در نشریه‌ی «استروفیزیکال ژورنال» (Astrophysical Journal) منتشر شده نتیجه‌ی یک همکاری بین‌المللی میان سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی همسود استرالیا (CSIRO)، آلمان، آمریکا، کانادا، آفریقای جنوبی، اسپانیا و فرانسه است و با استفاده از رادیوتلسکوپ «مسیریاب آرایه‌ی کیلومتر مربعی استرالیا» (ASKAP) و سپس تلسکوپ مرکات در آفریقای جنوبی ممکن شده است.
آرایه‌ی کیلومتر مربعی استرالیا
Credit: ASKAP
«تارا مورفی» (Tara Murphy) استاد مؤسسه‌ی نجوم و دانشکده‌ی فیزیک سیدنی به عنوان سرپرست این مطالعه گفت: «ما در حال نقشه‌برداری از آسمان با ASKAP برای یافتن اجرام جدید غیرمعمول تجت پروژه‌ای به نام متغیرها و رویدادهای گذرای آهسته (VAST) در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ هستیم.»
او افزود: «با نگاه به مرکز کهکشان جرم ASKAP J173608.2-321635 را یافتیم که بر اساس مختصاتش نامگذاری شده است. این جرم در هنگام تشخیص پنهان بود، سپس درخشان شد و دوباره محو شد و ظاهر شد. این رفتار بسیار غیرمنتظره بود.»
پس از شناسایی ۶ سیگنال رادیویی از این منبع در طول ۹ ماه، ستاره‌شناسان کوشیدند تا آن را در نور مرئی ببینند اما چیزی نیافتند. حتی با استفاده از تلسکوپ رادیویی «پارکز» (Parkes) هم منبع رادیویی شناسایی نشد.
بدین ترتیب تلسکوپ دقیق‌تر «مرکات» (MeerKAT) در آفریقای جنوبی را به‌کار گرفتند که به گفته‌ی مورفی با توجه به متناوب بودن سیگنال، هر چند هفته یک بار به‌مدت ۱۵ دقیقه برای یافتن دوباره آن را رصد می‌کردند. او گفت: «خوشبختانه سیگنال بازگشت اما رفتار منبع به‌طرز چشمگیری تغییر کرده بود. منبع طی یک روز ناپدید شد در حالی که در مشاهدات قبلی توسط ASKAP چند هفته طول کشیده بود.»
این کشف اما اطلاعات بیشتری از این سیگنال رادیویی ارائه نداد. «دیوید کاپلان» (David Kaplan) از دانشگاه ویسکانسین-میلواکی گفت: «اطلاعاتی که ما داریم شباهت‌هایی با یک طبقه‌بندی در حال شکل‌گیری از اجرام ناشناخته معروف به رویدادهای گذرای مرکز کهکشانی مانند چیزی موسوم به فنر کیهانی دارد.»
او همچنین خاطرنشان کرد: «با وجود شباهت‌های جرم جدید ASKAP J173608.2-321635 دارای تفاوت‌هایی هم هست که ما به‌درستی منبع آن را درک نمی‌کنیم و این بر پیچیدگی موضوع می‌افزاید.»
- منبع انرژی ناشناخته‌ی میان‌ستاره‌ای در تصویر تازه‌ای از مرکز کهکشان آشکار شد
دانشمندان قصد دارند این جرم را با دقت زیر نظر داشته باشند تا بتوانند سرنخ‌های بیشتری درباره‌ی آن بیابند. در دهه‌ی آینده تلسکوپ رادیویی شبه قاره‌ای آرایه‌ی کیلومتر مربعی (SKA) راه‌اندازی می‌شود که به گفته‌ی مورفی هر روز می‌تواند نقشه‌های دقیقی از آسمان تهیه کند.
قدرت این تلسکوپ به دانشمندان برای حل اسراری مانند کشف اخیر کمک می‌کند اما علاوه بر این، بخش‌های وسیع جدیدی از کیهان را برای کاوش در طیف رادیویی بررسی خواهد کرد.
عکس کاور: طرحی گرافیکی از سیگنال رادیویی مرموز ASKAP J173608.2-321635
Credit: Credit: Sebastian Zentilomo/University of Sydney
منبع: SciTechDaily
نوشته سیگنال رادیویی مرموز از قلب کهکشان راه شیری به زمین رسید اولین بار در دیجی‌کالا مگ. پدیدار شد.
منبع متن: digikala